Olga Boznańska i… malarstwo polskie XIX i początku XX wieku z kolekcji Muzeum Narodowego w Gdańsku

🇬🇧 For English scroll down

Wernisaż: 2.08.2025 (sobota), godz. 17:00
Czas trwania: 2.08.2025 – 29.03.2026
Miejsce: Oddział Sztuki Nowoczesnej, Pałac Opatów w Oliwie

W trakcie wernisażu będzie dostępny tłumacz Polskiego Języka Migowego (PJM).

Muzeum Narodowe w Gdańsku przegląda magazyny i wyciąga z nich dawno niewidziane przez naszą publiczność dzieła, gromadzone w zbiorach przez dziesiątki lat. Pragniemy pokazywać je w ramach  serii „Kolekcja” – szeregu wystaw czasowych organizowanych w naszych różnych oddziałach. Tym razem mamy ogromną przyjemność zaprezentować bezcenny zbiór malarstwa z przełomu XIX i XX wieku z kolekcji Oddziału Sztuki Nowoczesnej, Pałacu Opatów w Oliwie.

W zbiorach Muzeum znajduje się niewielki, lecz niezwykły w swojej warstwie artystycznej zbiór malarstwa polskiego XIX i początku XX wieku, który trafił tu wskutek zmian geopolitycznych. Dopiero po 1945 roku Muzeum Narodowe w Gdańsku (wówczas jako Muzeum Pomorskie) zaczęło gromadzić obrazy artystów polskich. Pierwsze dzieła były darami Ministerstwa Kultury i Sztuki, a działania te miały podłoże natury ideologicznej – chodziło o stworzenie wizerunku Gdańska jako miasta polskiego. W ten sposób budowano nową tożsamość miasta, niejako wtórnie uzupełniając jego muzealne zasoby o dokonania rodzimych twórczyń i twórców. To, co przede wszystkim łączy tę kolekcję, to znane i chętnie oglądane dzieła najważniejszych narodowych malarek i malarzy.

Bezpośrednim impulsem do prezentacji tej kolekcji jest również fakt, że Patronką roku 2025 jest Olga Boznańska. W naszych zbiorach nie mogło zabraknąć obrazów jednej z najważniejszych przedstawicielek sztuki portretu i modernizmu. To właśnie postać tej wybitnej artystki i jej twórczość stała się bezpośrednią inspiracją do naszej opowieści o malarstwie polskim przełomu wieków.

Wystawa skupia się na dorobku artystów, którzy trwale wpisali się w kanon sztuki narodowej. Prace zgromadzone w gdańskim Muzeum reprezentują szerokie spektrum stylów i nurtów: od romantyzmu, poprzez realizm i symbolizm, aż po Młodą Polskę, ukazując bogactwo i różnorodność sztuki tego okresu. Każde z prezentowanych dzieł to nie tylko arcydzieło samo w sobie, ale także świadectwo epoki, która obfitowała w przemiany społeczne, kulturowe i artystyczne.

Na wystawie będzie można podziwiać dzieła takich twórczyń i twórców, jak wspomniana już Olga Boznańska, której portrety do dziś fascynują psychologiczną głębią, oraz Piotr Michałowski, autor scen batalistycznych i dynamicznych portretów konnych – kwintesencji malarstwa romantycznego. Mistrzowski symbolizm odnaleźć można w obrazach Jacka Malczewskiego. Zaprezentowane zostaną także płótna Stanisława Wyspiańskiego, wyróżniające się niezrównaną, dynamiczną kreską, a także dzieła entuzjastów intensywnej plamy barwnej: Józefa Pankiewicza, Juliana Fałata, Władysława Ślewińskiego i Wojciecha Weissa.

Ekspozycję wzbogacą unikatowe fotografie z początku XX wieku, pochodzące ze zbiorów Gdańskiej Galerii Fotografii. Prace Jana Bułhaka, jednego z pionierów polskiej fotografii artystycznej, Stanisława Filiberta Fleury’ego oraz Tadeusza Rzący nie tylko dokumentują minioną epokę, ale również same w sobie stanowią dzieła sztuki. Ich obecność pozwala na głębsze zrozumienie kontekstu wizualnego czasów, w których powstawało prezentowane malarstwo.

Całość ekspozycji zamknie klamra narracyjna w postaci wideoartu i obrazów Katarzyny Swinarskiej*, które świadomie wchodzą w dialog z postacią Olgi Boznańskiej. Tworzą one fascynującą perspektywę skłaniającą do refleksji nad ponadczasowością sztuki.

Kuratorka: Małgorzata Paszylka-Glaza
Współpraca kuratorska: Marta Cyuńczyk, Kacper Nadolski
Opracowanie graficzne: DADO s.c. Domowicz Dakszewicz
Konserwacja: Joanna Didik, Anna Górna, Marzena Kłossowska, Eugeniusz Panto, Beata Ruszczyk-Bińkowska, Małgorzata Wojewódzka, Anna Żychska
Dział Inwentarzy: Kalina Krasowska
Koordynacja transportów muzealnych: Anna Wojdat-Zielińska
Koordynacja montażu: Joanna Librowska
Wykonanie aranżacji wystawy: Jacek Ciechanowicz, Jan Klosskowski, Piotr Pietraszek, Wojciech Procki, Michał Abramowicz – Druk Ścienny FRESK
Promocja i komunikacja: Paulina Szwaj
Edukacja: Barbara Czarnek-Plasota, Noemi Etush, Emilia Kalinowska
Współpraca organizacyjna: Maja Bieńkowska, Gabriela Brdej, Mariusz Grym, Małgorzata Maciakowska, Daniel Starzyński, Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka

PROGRAM EDUKACYJNY
Wszystkie wydarzenia odbywają się w Oddziale Sztuki Nowoczesnej w Pałacu Opatów

⚫ SIERPIEŃ

▪️  Oprowadzanie kuratorskie
09.08 (sobota), godz. 13:00
Małgorzata Paszylka-Glaza

▪️  Oprowadzanie kuratorskie
23.08 (sobota), godz. 13:00
dr Marta Cyuńczyk

▪️  Oprowadzanie dla Generacji 60+
28.08 (czwartek), godz. 13:00
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  Zmaluj coś! Rodzinne warsztaty artystyczne. „O czym mówią pejzaże? Malujemy w plenerze”
30.08 (sobota), godz. 11:00
Ośrodek Edukacji Muzealnej

⚫ WRZESIEŃ

▪️  Pędzlem i powieścią. Kino w Pałacu
„Lalka” (reż. Wojciech Jerzy Has, 1968 r.) z prelekcją dr Bartosza Filipa
03.09 (środa), godz. 18:00

▪️  Warsztaty dla dorosłych. W stylu fin de siècle – Secesyjny must have. Szyjemy pas
14.09 (niedziela), godz. 11:15
Studio MONA RENA

▪️  Oprowadzanie kuratorskie
14.09 (niedziela), godz. 13:00
Kacper Nadolski

▪️ Oprowadzanie dla Generacji 60+
18.09 (czwartek), godz. 13:00
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  Brzdące w Pałacu. Warsztaty ruchowe dla dzieci 3-6 lat
21.09 (niedziela), godz. 11:00
Dana Chmielewska

▪️  Zmaluj coś! Rodzinne warsztaty artystyczne. „Obrazy nie tylko z twarzą. Malujemy portrety”
27.09 (sobota), godz. 11:00
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  Oprowadzanie kuratorskie
28.09 (niedziela), godz. 13:00
Małgorzata Paszylka-Glaza

⚫ PAŹDZIERNIK

▪️  Pędzlem i powieścią. Kino w Pałacu
„Chłopi” (reż. DK Welchman, Hugh Welchman, 2023 r.) z prelekcją dr Bartosza Filipa
15.10 (środa), godz. 18:00

▪️ Oprowadzanie dla Generacji 60+
16.10 (czwartek), godz. 13:00
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  Brzdące w Pałacu. Warsztaty ruchowe dla dzieci 3-6 lat
19.10 (niedziela), godz. 11:00
Dana Chmielewska

▪️  Oprowadzanie kuratorskie
19.10 (niedziela), godz. 13:00
dr Marta Cyuńczyk

▪️  Wykład
„Olga Boznańska – subtelność i siła kobiecego spojrzenia”
22.10 (środa), godz. 18:00
Małgorzata Paszylka-Glaza

▪️  Zmaluj coś! Rodzinne warsztaty artystyczne
„Historia o mnie. Tworzymy autoportrety”
25.10 (sobota), godz. 11:00
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  Warsztaty dla dorosłych. „Drugie spojrzenie. Warsztaty kolażu”
26.10 (niedziela), godz. 11:15
Marta Zep

▪️  Oprowadzanie w Polskim Języku Migowym
26.10 (niedziela), godz. 13:00
Joanna Olejnik

⚫ LISTOPAD

▪️  Wykład
„Między mitologią a historią. Symboliczny świat Jacka Malczewskiego”
05.11 (środa), godz. 18:00
Małgorzata Paszylka-Glaza

▪️  W stylu fin de siècle. Tusz, rytm, linia. Warsztaty kaligrafii
09.11 (niedziela), godz. 11:15
Alicja Kajtanowska

▪️  Pędzlem i powieścią. Kino w Pałacu
„Wesele” (reż. Andrzej Wajda, 1972) z prelekcją prof. Krzysztofa Kornackiego
12.11 (środa), godz. 18:00

▪️  Oprowadzanie dla Generacji 60+
13.11 (czwartek), godz. 13:00
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  Zmaluj coś! Rodzinne warsztaty artystyczne
„Martwe natury z pracowni artysty”
15.11 (sobota), godz. 11:00
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  Wykład
„Irena Solska i bohema teatralna Krakowa na przełomie XIX/XX wieku”
19.11.2025 (środa), godz. 18:00
Małgorzata Abramowicz i Kacper Nadolski

▪️  Oprowadzanie kuratorskie
22.11 (sobota), godz. 13:00
Małgorzata Paszylka-Glaza

▪️  Brzdące w Pałacu. Warsztaty ruchowe dla dzieci 3-6 lat
23.11 (niedziela), godz. 11:00
Dana Chmielewska

▪️  Pulsowanie tła. Ambientowy koncert w duchu fin de siècle
28.11 (piątek), godz. 18:00
Maja Miro, Petar Petkov i Dariusz Mazurowski

▪️  Oprowadzanie w języku angielskim
30.11 (niedziela), godz. 13:00
Monika Odalska

⚫ GRUDZIEŃ

▪️  Pędzlem i powieścią. Kino w Pałacu
„Ziemia Obiecana” (reż. Andrzej Wajda, 1974) z prelekcją prof. Krzysztofa Kornackiego
03.12 (środa), godz. 18:00

▪️  Brzdące w Pałacu. Warsztaty ruchowe dla dzieci 3-6 lat
07.12 (niedziela), godz. 11:00
Dana Chmielewska

▪️  Wykład
„Barwa i światło – impresjonizm po polsku”
10.12 (środa), godz. 18:00
dr Marta Cyuńczyk

▪️  Oprowadzanie dla Generacji 60+
11.12 (czwartek), godz. 13:00
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  Zmaluj coś! Rodzinne warsztaty artystyczne
„Barwa, światło, emocje. Sztuka pełna wrażeń”
13.12 (sobota), godz. 11:00
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  Oprowadzanie kuratorskie
13.12 (sobota), godz. 13:00
Kacper Nadolski

▪️  W stylu fin de siècle. Warsztaty dla dorosłych
„Młoda Polska na szkle. Warsztat malowania na szkle”,
14.12 (niedziela), godz. 11:15
Kamila Szelagowicz-Przewoźniak

⚫ STYCZEŃ

▪️  Pędzlem i powieścią. Kino w Pałacu
„Dzieje kultury polskiej”, część X: „Wiek XIX. Blaski i cienie”, reż. Mariusz Malec oraz „Stanisław Wyspiański 1869-1907″, reż. Stanisław Sapiński z prelekcją kuratora wystawy
14.01.2026 (środa), godz. 18:00

▪️  W stylu fin de siècle. Warsztaty dla dorosłych. „Marmur na papierze. Warsztat z marblingu”
18.01.2026 (niedziela), godz. 11:15
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  Oprowadzanie dla Generacji 60+
22.01.2026 (czwartek), godz. 13:00
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  Zmaluj coś! Rodzinne warsztaty artystyczne. „Obrazy z codzienności”
31.01.2026 (sobota), godz. 11:00,
Ośrodek Edukacji Muzealnej

⚫ LUTY

▪️  Pędzlem i powieścią. Kino w Pałacu
„Jacek”, reż. Paweł Sosnowski oraz „Romantyk w sztuce. Realista w życiu. Piotr Michałowski (1800-1855)”, reż. Monika Skwirtniańska z prelekcją kuratora wystawy
11.02.2026 (środa), godz. 18:00

▪️  W stylu fin de siècle. Warsztaty dla dorosłych
„Twarzą w twarz. Portret mixed media”
22.02.2026 (niedziela), godz. 11:15
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  Oprowadzanie dla Generacji 60+
26.02.2026 (czwartek), godz. 13:00
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  Zmaluj coś! Rodzinne warsztaty artystyczne
„Konie, ryby i inne stworzenia”
28.02.2026 (sobota), godz. 11:00,
Ośrodek Edukacji Muzealnej

⚫ MARZEC

▪️  Pędzlem i powieścią. Kino w Pałacu
„Autoportret za mgłą. Olga Boznańska”, reż. Marta Węgiel, „Olga Boznańska” reż. Aleksandra Jaskólska i „Olga Boznańska” reż. Przemysław Młyńczyk z prelekcją kuratora wystawy
04.03.2026 (środa), godz. 18:00

▪️  Oprowadzanie dla Generacji 60+
12.03.2026 (czwartek), godz. 13:00
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  Zmaluj coś! Rodzinne warsztaty artystyczne
„Re-konstrukcje obrazów. Kolaż”
14.03.2026 (sobota), godz. 11:00,
Ośrodek Edukacji Muzealnej

▪️  W stylu fin de siècle. Warsztaty dla dorosłych
„Fotografia od zera. Camera obscura w praktyce”
22.03.2026 (niedziela), godz. 11:15,
Ośrodek Edukacji Muzealnej

Wystawie towarzysz również program lekcji muzealnych dla przedszkoli, szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

Olga Boznańska and… Polish Painting of the 19th and Early 20th Century from the Collection of the National Museum in Gdańsk

Opening: August 2, 2025 (Saturday), 5:00 PM
Duration: August 2, 2025 – March 29, 2026
Venue: Department of Modern Art, Abbots’ Palace in Oliwa

The National Museum in Gdańsk has delved into its storage, bringing forth works long unseen by our public, amassed in its collections over decades. We aim to present them as part of the „Collection” series – a sequence of temporary exhibitions organized across our various departments. This time, we have the immense pleasure of presenting a priceless collection of paintings from the turn of the 19th and 20th centuries, drawn from the holdings of the Department of Modern Art at the Abbot’s Palace in Oliwa.

Within the Museum’s holdings lies a small but artistically exceptional collection of Polish painting from the 19th and early 20th centuries, which arrived here as a result of geopolitical shifts. It was only after 1945 that the National Museum in Gdańsk (then known as the Pomeranian Museum) began to acquire works by Polish artists. The initial acquisitions were gifts from the Ministry of Culture and Art, and these efforts were ideologically motivated – aiming to establish Gdańsk’s image as a Polish city. In this way, a new identity for the city was forged, effectively supplementing its museum resources with the achievements of native Polish artists. What primarily unites this collection are the renowned and widely admired works by Poland’s most significant national painters.

A direct impetus for presenting this collection is also the fact that the year 2025 is dedicated to Olga Boznańska. Our collection could not be complete without paintings by one of the most important representatives of portraiture and modernism. Indeed, the figure of this outstanding artist and her oeuvre became the direct inspiration for our narrative on Polish painting at the turn of the centuries.

The exhibition focuses on the achievements of artists who have permanently inscribed themselves into the canon of national art. The works gathered at the Gdańsk Museum represent a broad spectrum of styles and movements: from Romanticism, through Realism and Symbolism, up to Young Poland, showcasing the richness and diversity of art from this period. Each presented work is not only a masterpiece in itself but also a testament to an era rich in social, cultural, and artistic transformations.

The exhibition will feature works by artists such as the aforementioned Olga Boznańska, whose portraits continue to fascinate with their psychological depth, and Piotr Michałowski, whose battle scenes and dynamic equestrian portraits are the quintessence of Romantic painting. Masterful Symbolism can be found in the paintings of Jacek Malczewski. The exhibition will also include canvases by Stanisław Wyspiański, with his unparalleled dynamic line, and works by proponents of vibrant brushwork, such as Józef Pankiewicz, Julian Fałat, Władysław Ślewiński, and Wojciech Weiss.

The exhibition will be enriched by unique photographs from the early 20th century, sourced from the collections of the Gdańsk Gallery of Photography. Works by Jan Bułhak, one of the pioneers of Polish artistic photography, Stanisław Filibert Fleury, and Tadeusz Rząca not only document a bygone era but also stand as works of art in their own right. Their presence allows for a deeper understanding of the visual context of the times in which the featured paintings were created.

The entire exhibition will be framed by a narrative element in the form of video art and paintings by Katarzyna Swinarska*, which consciously engage in dialogue with the figure of Olga Boznańska. They create a fascinating perspective that prompts reflection on the timelessness of art.

Curator: Małgorzata Paszylka-Glaza
Curatorial collaboration: Marta Cyuńczyk, Kacper Nadolski
Graphic design: DADO s.c. Domowicz Dakszewicz
Conservation: Joanna Didik, Anna Górna, Marzena Kłossowska, Eugeniusz Panto, Beata Ruszczyk-Bińkowska, Małgorzata Wojewódzka, Anna Żychska
Inventory Department: Kalina Krasowska
Museum transport coordination: Anna Wojdat-Zielińska
Installation coordination: Joanna Librowska
Exhibition arrangement implementation: Jacek Ciechanowicz, Jan Klosskowski, Piotr Pietraszek, Wojciech Procki, Michał Abramowicz – Druk Ścienny FRESK
Promotion and communications: Paulina Szwaj
Education: Barbara Czarnek-Plasota, Noemi Etush, Emilia Kalinowska
Organizational support: Maja Bieńkowska, Gabriela Brdej, Mariusz Grym, Małgorzata Maciakowska, Daniel Starzyński, Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka

* Gdańska Kolekcja Sztuki Współczesnej, depozyt gminy miasta Gdańska w zbiorach NOMUS – Nowego Muzeum Sztuki, Działu Muzeum Narodowego w Gdańsku / Gdańsk Collection of Contemporary Art, a deposit of the City of Gdańsk in the collection of NOMUS – New Art Museum, Branch of the National Museum in Gdańsk