Najcenniejsze dzieło w naszych zbiorach przechodzi obecnie szereg nieinwazyjnych badań, które pozwolą zapewnić mu warunki zgodne z najnowszymi standardami konserwacji prewencyjnej i bezpiecznie udostępniać je zwiedzającym.
Zaawansowane prace badawcze i dokumentacyjne związane z tryptykiem Hansa Memlinga „Sąd Ostateczny” prowadzimy od lutego 2025 roku. Naszym celem jest szczegółowa ocena stanu zachowania dzieła z wykorzystaniem najnowszych narzędzi technologicznych. Tym wieloetapowym zadaniem zajmuje się Dział Konserwacji Zbiorów, ze szczególnym udziałem Pracowni Konserwacji Malarstwa, która realizuje wnikliwy przegląd jednego z najbardziej wymagających obiektów w zbiorach muzeum.
Naszym nadrzędnym celem jest zapewnienie tryptykowi maksymalnego bezpieczeństwa. Kompleksowa dokumentacja i digitalizacja stanowią kluczowy element długofalowej strategii ochrony i udostępniania tego wyjątkowego obiektu dziedzictwa kulturowego.
W ramach projektu współpracujemy z Instytutem Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. Jerzego Habera PAN w Krakowie, realizując zaawansowaną digitalizację tryptyku z wykorzystaniem cyfrowego mikroskopu 3D Hirox. To niezwykle precyzyjne narzędzie pozwala na uzyskanie obrazów powierzchni malarskiej o wysokiej rozdzielczości, umożliwiając analizę najdrobniejszych detali i mikrouszkodzeń. Obrazowanie odgrywa istotną rolę w dokumentacji konserwatorskiej, tworząc wartościową bazę odniesienia dla przyszłych analiz. Digitalizacja na tak wysokim poziomie to nie tylko element zabezpieczenia dziedzictwa, ale również krok w stronę jego lepszego zrozumienia i szerszego udostępniania.
Wspólnie z ekspertami z Instytutu Jerzego Habera oraz Instytutu Konserwacji Getty planujemy przeprowadzenie badań metodą DSPI (Digital Speckle Pattern Interferometry). Technika ta pozwala zaobserwować mikroskopijne odkształcenia badanej powierzchni dzieła na skutek procesów starzeniowych oraz oddziaływania czynników zewnętrznych. Porównanie aktualnych wyników z pomiarami wykonanymi w 2015 roku umożliwi precyzyjną ocenę stanu zachowania oraz sformułowanie zaleceń dotyczących dalszych działań. Na podstawie tej analizy możliwe będzie podjęcie świadomej decyzji w sprawie bezpiecznej ekspozycji „Sądu Ostatecznego” w przyszłości.
O przebiegu i efektach prac będziemy informować na bieżąco.
Zespół realizujący projekt
Prace konserwatorskie i dokumentacyjne prowadzone są przez Dział Konserwacji Zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku.
Koordynacja projektu konserwatorskiego: Cátia Viegas-Wesołowska
Pracownia Konserwacji Malarstwa: Beata Ruszczyk, Marzena Kłossowska, Małgorzata Wojewódzka, Anna Żychska, Anna Górna
Konserwacja prewencyjna: Eugeniusz Panto, Anna Żychska, Kamila Ślefarska
___
Conservation Documentation and Non-Invasive Research on Hans Memling’s Last Judgement
The most valuable work in our collection is currently undergoing a series of non-invasive examinations to ensure that it is preserved in accordance with the latest preventive conservation standards, while remaining safe for public display.
Since February 2025, we have been carrying out advanced research and documentation on Hans Memling’s triptych The Last Judgement. Our aim is to perform a detailed assessment of the painting’s condition using the latest technological tools. This multi-stage project is being led by the Department of Collections Conservation, with the Painting Conservation Studio playing a key role in the meticulous review of one of the most challenging works in the museum’s holdings.
Our foremost priority is to guarantee the triptych’s maximum safety. Comprehensive documentation and digitisation form a crucial part of our long-term strategy for protecting and sharing this unique work of cultural heritage.
As part of the project, we are working in collaboration with the Jerzy Haber Institute of Catalysis and Surface Chemistry of the Polish Academy of Sciences in Kraków, conducting high-level digitisation of the triptych using a Hirox 3D digital microscope. This exceptionally precise tool produces high-resolution images of the painted surface, enabling analysis of even the tiniest details and micro-damages. Such imaging plays a vital role in conservation documentation, creating a valuable reference base for future analysis. Digitisation at this level not only helps safeguard heritage but also enhances our understanding of it and facilitates wider public access.
Together with experts from the Jerzy Haber Institute and the Getty Conservation Institute, we plan to conduct research using Digital Speckle Pattern Interferometry (DSPI). This technique allows for the observation of microscopic deformations in the artwork’s surface caused by ageing processes and external factors. Comparing current results with measurements taken in 2015 will enable a precise evaluation of the triptych’s condition and the formulation of recommendations for future actions. Based on this analysis, we will be able to make informed decisions about the safe display of The Last Judgement in the years to come.
We will continue to provide regular updates on the progress and results of this work.
Project team
The conservation and documentation work is being carried out by the Department of Collections Conservation at the National Museum in Gdańsk.
Conservation project coordination: Cátia Viegas-Wesołowska
Painting Conservation Studio: Beata Ruszczyk, Marzena Kłossowska, Małgorzata Wojewódzka, Anna Żychska, Anna Górna
Preventive conservation: Eugeniusz Panto, Anna Żychska, Kamila Ślefarska
