Wspólnoty pracy i wiary. Cechy w miastach Prus Królewskich

ZAPOWIEDŹ WYSTAWY

Wystawa przybliża historię korporacji, które przez prawie tysiąc lat odgrywały pierwszoplanową rolę w europejskiej gospodarce i życiu społecznym. Wspólnoty te miały zapewniać bezpieczeństwo pracy i wzajemną pomoc, a ich znaczenie wykraczało daleko poza sferę zawodową, obejmując wiele codziennych spraw, takich jak opieka nad chorymi, sierotami i wdowami czy wspólna modlitwa. Łącząc pracę, życie rodzinne i społeczne, wiarę i politykę, cechy wywierały ogromny wpływ na funkcjonowanie dawnych społeczności.

Historia tych instytucji, pozornie oderwana od współczesnych realiów, daje okazję do refleksji na temat wielu istotnych dziś tematów, takich jak: wartość pracy ludzkich rąk, doskonalenie umiejętności czy wartość materiału i przedmiotu – tak istotne w czasach, gdy świat zalewany jest nietrwałymi, masowo porzucanymi rzeczami. Skłania też do refleksji nad ponadczasowym uwikłaniem człowieka w systemy gospodarcze i społeczne, które choć ulegają zmianie, borykają się ze wciąż powracającymi problemami – przywilejów, nierówności, chęci zysku czy potrzebą bezpieczeństwa.

Przestrzeń ekspozycji podzielona będzie na dziesięć części. W pierwszej zaprezentujemy ramy prawne regulujące życie cechów. Kolejne dotyczyć będą możliwych ścieżek kariery w cechach, różnorodnego statusu członków tych korporacji, konfliktów oraz relacji pomiędzy nimi. Jeszcze innym zagadnieniem są organizacje cechowe działające w mniejszych miastach, w których to pozycja rzemieślników stanowiących większość członków cechów była znacznie lepsza niż w wielkich miastach zdominowanych przez kupiectwo. Ważną kwestią są też zwyczaje panujące w cechach i związane z nimi przedmioty. Kolejnym wątkiem jest życie religijne i upamiętnienie zmarłych. Na zakończenie zaprezentujemy dwa specyficzne obszary, także regulowane przez cechy: handel, zwłaszcza związany z jakże ważnymi w Prusach szlakami wodnymi oraz sztukę w średniowieczu i czasach nowożytnych, również często zaliczaną do rzemiosł.

Historię cechów opowiemy przede wszystkim za pomocą przedmiotów i dokumentów będących świadectwem życia ludzi i wydarzeń, w których uczestniczyli. Wiele z nich nie było dotąd przedmiotem bliższego zainteresowania, często ze względu na ich skromną formę. Jednak nawet najbardziej niepozorne przedmioty opowiadają historię o ludziach i świecie, w którym żyli, o wyzwaniach, przed jakimi stawali i wyborach, których dokonywali. Naszym celem jest również przywrócenie wartości tym przedmiotom poprzez osadzenie ich w zapomnianych dziś kontekstach. Narracja będzie uzupełniona infografikami, cytatami z dawnych źródeł oraz ilustracjami.

kurator: dr Franciszek Skibiński

Communities of Work and Faith: Guilds in the Cities of Royal Prussia

People performing the same profession used to gather in guilds. Guild members had the exclusive right to produce specific goods, or specific services in a given place, and to set rules regarding prices, production volumes and employee limits in the workshop. Historically, the importance of guilds went beyond professional life and also included some everyday matters such as caring for the sick, orphans and widows, as much as and praying together (many guilds originated in religious brotherhoods).

Combining work, family and social life, faith and politics, guilds played a key role in the lives of European cities in the late Middle Ages, in the early modern era and, in some places, even well into the 19th century. This was also the case in the cities of Royal Prussia – a province created from the lands of the Teutonic Order under the Second Peace of Toruń – which included Gdańsk, Toruń and Elbląg.

The history of old guilds makes us reflect on issues that are still important today – such as the value of the manual work, the improvement of skills, and the quality of the material objects that surround us. Above all, however, they show the timeless entanglement of man in economic, social and symbolic systems. Here, we will tell the history of the guilds through objects and documents that testify to the lives of people and the events in which they participated. Many of these objects found their way to museum collections and archives straight from the guild offices. At our exhibition, we want to present the history of selected objects and to recall their former significance.