Zgiełk i światło jarmarków wileńskich. Plenerowa wystawa fotografii

W Europie jarmarki od średniowiecza były wydarzeniami, w których handel splatał się z kulturą, zabawą i towarzyskim życiem mieszkańców miast. Zarówno w Wilnie, jak i w Gdańsku ta tradycja przetrwała do dziś. W Wilnie jarmarki odbywały się corocznie z okazji święta patronów różnych parafii: św. Kazimierza, św. Jerzego, św. Jana oraz św. Piotra i Pawła. Początkowo trwały jeden dzień i były zlokalizowane wokół kościołów, jednak wraz z upływem czasu rozrastały się na okoliczne uliczki, a świętowanie trwało kilka dni, stając się wydarzeniem o wyjątkowej randze społecznej. Były okazją do zakupów od lokalnych rzemieślników, rolników i twórców ludowych. Wśród towarów znajdowały się wyroby z drewna, wikliny, tkaniny, ceramiki, ręcznie malowane balony, tradycyjne napoje i potrawy litewskie jak obwarzanki, pierniki, chleby, sery czy wędliny. Pomiędzy straganami przewijali się sprzedawcy, kupujący, dzieci, a nawet zwierzęta, tworząc barwny i gwarny krajobraz miejskiego święta. W muzealnych zbiorach pozostały wspaniałe dokumenty tamtego czasu autorstwa Stanisława Filiberta Fleury’ego, Włodzimierza Krukowskiego, Kazimierza Lelewicza, Bolesławy i Edmunda Zdanowskich. Fotografujący je artyści rejestrowali wydarzenia i relacje społeczne, stosunek do zwierząt, które były przedmiotem handlu. Stroje świadczące o tożsamości i statusie handlujących i kupujących czy wyraz twarzy mówią nam dziś wiele o sytuacji głębokich podziałów społecznych początku XX wieku.

Wileńskie jarmarki były czymś więcej niż miejscem handlu. Zatrzymane w kadrze chwile opowiadają o tradycji pełnej zapachów, smaków i kolorów wileńskich uliczek.

Fotografie ze zbiorów Działu Gdańska Galeria Fotografii Muzeum Narodowego w Gdańsku oraz Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu to opowieść o świecie, który już minął, lecz wciąż jest żywy w pamięci i obrazie, a którego tradycje są do dziś żywe w Gdańsku.

Wystawa odbywa się w ramach wydarzenia Wilno w Gdańsku 2025

Po raz dwudziesty drugi Gdańsk stanie się przestrzenią spotkania z kulturą litewskiej stolicy. W dniach 3–5 października 2025 roku Gdański Archipelag Kultury oraz Miasto Gdańsk zapraszają na trzydniowe wydarzenie Wilno w Gdańsku/Vilnius Gdanske 2025.

To jedyna w swoim rodzaju okazja, by poczuć atmosferę Wilna w sercu Gdańska i doświadczyć wyjątkowych więzi łączących oba miasta. Tegoroczny program obejmuje koncerty, teatr tańca, występy nowego cyrku, wystawy, a także spotkania literackie, prelekcje i nieformalne rozmowy o kulturze litewskiej.

Kuratorka: Maja Bieńkowska
Współpraca: Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka

Wydarzenia towarzyszące:

▪️ Oprowadzanie kuratorskie na wernisażu (3 października, godz. 18.00) i w weekend otwarcia (5 października, godz. 15.00)
▪️ Wykład dr Justyny Słomskiej-Nowak (kierowniczka Działu Gospodarki, Rzemiosł i Architektury Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu) o wileńskich kiermaszach, jarmarkach i odpustach na fotografiach Bolesławy i Edmunda Zdanowskich (ze zbiorów MET) (3 października, godz. 17.00)

Organizatorzy: Gdański Archipelag Kultury, Miasto Gdańsk, Miasto Wilno

Partnerzy: Instytut Kultury Miejskiej, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu

Wstęp bezpłatny. 

Włodzimierz Krukowski, Jarmark św. Piotra i Pawła, Wilno, lata 30. XX wieku

Włodzimierz Krukowski, Wyroby ceramiczne na jarmarku św. Piotra i Pawła, Wilno, lata 30. XX wieku

Stanisław Filibert Fleury, Żołnierz z koszem na targu przy ulicy Pylimo, Wileńszczyzna, koniec XIX wieku

Stanisław Filibert Fleury, Kobiety przy straganie z owocami na targu przy ulicy Pylimo, Wilno, XIX/XX wiek